Moet je een instructiefilmpje enthousiast inspreken?

Er is al veel onderzoek gedaan naar hoe je instructiefilmpjes het beste kunt ontwerpen. Esmee Mocking deed tijdens haar master Onderwijswetenschappen aan de Universiteit Utrecht onderzoek naar enthousiasme: Verhoogt een enthousiaste spreker in een instructiefilmpje de leeropbrengsten en aandacht? Ze maakte hierbij onder andere gebruik van eye-tracking.

Het onderzoek

Om dit te onderzoeken nam Esmee twee natuurkundige filmpjes op over het opsporen en oplossen van fouten in elektrische schakelingen: het ene filmpje werd heel enthousiast ingesproken (verschillende gebaren, veel intonatie, etc.) en het andere filmpje werd niet enthousiast ingesproken (handen in zakken, monotome stem, etc.). De filmpjes werden ingesproken door dezelfde persoon en met exact dezelfde tekst.

Vervolgens kregen 23 studenten het ene filmpje te zien en 23 studenten het andere filmpje. De studenten kwamen van hogescholen en universiteiten uit heel Nederland, en hadden geen natuurkunde gehad op de middelbare school (om te controleren of ze niet teveel kennis hadden van de natuurkunde, deden ze ook een voorkennis test). Tijdens het bekijken van de filmpjes werden de oogbewegingen opgenomen, zodat je kon zien hoe vaak iemand naar de relevante informatie keek. Na afloop van de filmpjes moesten de studenten opgaves maken om te toetsen hoeveel ze onthouden hadden, en moesten ze aangeven wat ze van de uitleg vonden en hoeveel moeite het kostte om de aandacht bij het filmpje te houden.

De resultaten

Het enthousiasme van de spreker had geen effect op de leerresultaten en de mate waarin iemand naar de relevante informatie uit het filmpje kijkt. Esmee vond wel een significant verschil in de mate waarin de gedachten van de studenten, voor hun gevoel, afdwaalden tijdens het kijken van het filmpje. Ondanks dat de aandacht van de studenten niet verslapte (wat bleek uit de eye-tracking), verslapte hun aandacht voor hun gevoel wel bij het kijken van het filmpje met de niet-enthousiaste spreker (hier moesten ze een vraag over beantwoorden na afloop van het filmpje).

De conclusie en vervolgonderzoek

Het kost dus minder moeite om naar een enthousiaste spreker te kijken dan naar een niet-enthousiaste spreker, maar dit heeft geen effect op de leerresultaten en het kijken naar relevante informatie uit een filmpje. Esmee heeft in haar onderzoek geen gebruik gemaakt van een derde filmpje met een neutrale spreker; mogelijk zou je in die conditie wel een hoger leerresultaat kunnen zien. Hier gaat dr. Margot van Wermeskerken (Universiteit Utrecht), de begeleidster van Esmee, mogelijk nog vervolgonderzoek naar doen.

Esmee vond het in ieder geval erg leuk om dit onderzoek uit te voeren: “Het opnemen van de video’s en het uitvoeren van de experimenten, het praktisch aan de slag gaan, vond ik fantastisch! Ik vond het heel leuk om te zien hoe de mensen reageerden op de video’s.”

 Auteur: Miranda Overbeek (Freudenthal Instituut)