Teaching & Learning Lab

Inspiratiecafé

Nieuws

Terugblik op inspiratiecafé Kennisclips

*Toeters en bellen, feestelijke geluiden en gejuich* Het Inspiratiecafé kon weer op locatie plaatsvinden! Deze maart-editie van het Inspiratiecafé vond plaats in de kleine onderwijszaal van het Teaching & Learning Lab, met Aleid de Jong en Rogier Bos als sprekers. Met wat lekkers te drinken en snacks bij de hand vertelden zij over het gebruik van kennisclips in het onderwijs.

Is dat niet gewoon een opgenomen college?
“Nee”, vertelt De Jong, “Een kennisclip is geen opgenomen hoorcollege. Het is een korte video over één specifiek onderwerp.” Aleid de Jong is onderwijskundig adviseur en projectleider bij Educate-it en deelt tijdens haar presentatie dat een kennisclip echt leermateriaal en (onderdeel van) een leeractiviteit is. Idealiter duurt een kennisclip zes tot tien minuten – en dus niet 45 minuten zoals een gemiddeld hoorcollege – en dient studenten te activeren zodat zij echt aan de slag gaan met de informatie die wordt gedeeld in de video. Door met de kennisclip, en dus de informatie, aan de slag te gaan, werken studenten naar een specifiek leerdoel toe. Voor meer informatie over welke visuele elementen bij welk leerdoel passen, kun je het artikel van Wijnker, Bakker, van Gog & Drijvers (2019) raadplegen.

Wanneer zou ik een kennisclip kunnen gebruiken?
Als docent kun je kennisclips gebruiken om diepgang toe te voegen aan je onderwijs. In plaats van een traditionele manier van lesgeven, waarbij de docent een hoorcollege geeft en de studenten luisteren, kunnen kennisclips worden ingezet om studenten aan de slag te laten gaan met de stof voordat zij vervolgens in het lokaal met de docent daar verder op in gaan in de vorm van bijvoorbeeld een werkcollege. Daarnaast kan een kennisclip extra toelichting bieden op bepaalde onderwerpen die studenten lastig vinden. Zij kunnen de kennisclip over dit onderwerp meerdere keren terugkijken en raadplegen wanneer zij behoefte hebben aan extra uitleg. “Kennisclips zijn ook handig voor instructies over opdrachten en apparatuur”, zegt De Jong. Studenten kunnen voor een practicum een kennisclip kijken over specifieke apparatuur en op die manier voorbereid aan het practicum beginnen.

Kennisclips kunnen ook een langer hoorcollege vervangen. Door een lang hoorcollege op te breken in stukken en de onderwerpen aan te bieden in kortere kennisclips met opdrachten over de inhoud, gaan studenten op een actieve manier aan de slag met de leerstof. Ze zijn dan minder bezig met luisteren en typen en meer bezig met het verwerken van de informatie door hun zojuist vergaarde kennis te toe te passen op de bijbehorende opdrachten. Tot slot kan een kennisclip studenten ook helpen bij het visualiseren van abstracte concepten en processen. Zo kan het voor studenten nogal lastig zijn om bepaalde biologische processen, zoals celdeling, te begrijpen. Een kennisclip met animaties kan zo’n proces verduidelijken door de opeenvolgende stappen te visualiseren.

Waar moet ik op letten als ik zelf een kennisclip wil maken?
“Je wil niet dat studenten verveeld raken en halverwege de kennisclip stoppen”, deelt De Jong. “Je wil ervoor zorgen dat de kennis die je deelt in een clip blijft hangen bij studenten, dat ze het onthouden.” Om dit te bereiken, kun je rekening houden met de principes van multimedia leren. Deze principes dicteren dat studenten beter leren door de combinatie van tekst en afbeeldingen, het verwijderen van overbodige tekst/afbeeldingen/geluiden, en het markeren van belangrijke informatie. Dit laatste wordt signaling genoemd en zorgt ervoor dat studenten weten welke informatie belangrijk is doordat er woorden/kleuren/symbolen zijn gebruikt om die informatie op te laten vallen. Pijltjes naar de te-leren organen in een biologische poster zijn hier een voorbeeld van.

Vervolgens kun je als docent het beste van tevoren een gestructureerd script uitschrijven voor de introductie, het middenstuk en de conclusie van de video, zodat je goed voorbereid bent. In dit script en in de uiteindelijke video is het dan belangrijk om studenten aan te zetten tot actief leren en te voorkomen dat hun aandacht en concentratie verdwijnen. Actief leren kan je stimuleren door pop-up vragen toe te voegen in je kennisclip of opdrachten aan te bieden die bij de clip horen. Deze vragen en opdrachten zorgen ervoor dat studenten de nieuwe informatie beter onthouden door de studenten aan te moedigen echt iets te doen met die informatie en te oefenen met de leerstof.

Kennisclips toepassen bij wiskundige onderwerpen
Aan het einde van het Inspiratiecafé vertelde Rogier Bos, universitair docent Wiskunde, over een aantal van zijn projecten waarbinnen hij gebruik heeft gemaakt van kennisclips. Zo heeft hij ongeveer 35 lightboard video’s gemaakt voor de cursus Wiskunde voor Chemici. De studenten van de cursus gebruiken deze video’s vooral om de belangrijkste hoofdzaken uit de colleges beter te begrijpen en ter voorbereiding op het examen. Daarnaast maakte Bos bijna 200 video’s voor het Math D project – dit is een onlinecursus voor middelbare scholieren die zes tot zeven uur per week wiskunde D leren. Bos liet tijdens zijn presentatie zien hoe je in PowerPoint gemakkelijk animaties kan maken van grafieken door transities tussen dia’s te gebruiken. Hij geeft aan dat de video’s vooral helpen bij het motiveren van studenten; zeker als studenten vanuit huis moeten leren. De motivatie van de studenten bij Wiskunde voor Chemici blijkt uit positieve en enthousiaste Caracal reacties.

Wil je meer weten?
–     Heb je vragen over het gebruik van kennisclips in het onderwijs? Neem dan contact op met Educate-it door een mail te sturen naar teachingsupport@uu.nl.
–     Wil je gebruik maken van ruimtes van het Teaching and Learning Lab? Stuur een mail naar teachinglearninglab@uu.nl.

Auteur: Robin Bos, masterstudent Science Education and Communication aan de Universiteit Utrecht