Terugblik op inspiratiecafé Podcasts in het Onderwijs

Podcasts zijn niet alleen leuk om naar te luisteren tijdens het schoonmaken in huis, maar kunnen door docenten ook gebruikt worden om studenten op een creatieve en uitdagende manier te laten communiceren met het brede publiek. Tijdens het online inspiratiecafé van 17 februari 2022 vertelden Sicco de Knecht en Pim Huijnen over het gebruik van podcasts in het onderwijs.

Podcasts en Open Science
Sicco de Knecht trapte dit Inspiratiecafé af met een presentatie over hoe podcasts gebuikt kunnen worden voor het realiseren van betrokkenheid tussen wetenschap en het brede publiek. De Knecht is coördinator van het Open Science Programma van de Universiteit Utrecht en maakt zelf onder andere de podcast ‘De vierkante ogen show’ met twee vrienden. “Podcasts zijn een ideale tool voor public engagement”, zegt hij. Public engagement is één van de vier thema’s binnen het strategisch plan voor Open Science aan de UU. De Knecht vertelt hoe podcasts een rol kunnen spelen binnen dit thema door onderzoeksresultaten te vertalen voor het niet-wetenschappelijke publiek, als podcastmaker deel te nemen aan het publieke debat en dit publiek te betrekken bij het onderzoeksproces tijdens het maken van een podcast. Daarnaast is een podcast voor luisteraars een laagdrempelige manier om met wetenschap in contact te komen, waardoor deze informatie beter toegankelijk is voor een groter publiek.

Geen one-size-fits-all

Er zijn helaas geen vaste regels die je helpen bij het maken een “perfecte” podcast en het krijgen van duizenden luisteraars. Podcasts bestaan in allerlei verschillende soorten en maten. De Knecht geeft een aantal podcasts als voorbeeld, waaronder ‘Onder Mediadoctoren’, ‘Radio Life Sciences’, ‘Koffieco’, en ‘Loop ik nou over dode mensen?’. Deze podcasts zijn op een verschillende manier opgezet, hebben uiteenlopende doelen en richten zich op diverse doelgroepen. Zo interviewen twee onderzoekers van de UU in ‘Onder Mediadoctoren’ iedere aflevering een gast, met als doel het aanwakkeren van een academische discussie over communicatie en media. Daarentegen wordt ‘Loop ik nou over dode mensen?’ georganiseerd door UU-honourstudenten die jongeren kennis laten maken met grafmonumenten uit de middeleeuwen. Deze twee totaal verschillende podcasts laten zien dat er niet één manier is om een podcast te maken.Toch hebben alle podcasts wel gemeen dat dit medium snel groeit en dat iedereen met een podcast app of Spotify je podcast, en dus je boodschap, gemakkelijk kan vinden.

Tot slot geeft De Knecht een aantal tips voor het maken van een podcast: zorg ervoor dat je de juiste tags gebruikt die het onderwerp van je podcast beschrijven; houd je aan de beloftes die je maakt over je uploadschema, thema en doel; en zorg ervoor dat je opzet bij je doel past. Deze tips samen zorgen ervoor dat je doelgroep je podcast kan vinden en dat je luisteraars blijven luisteren naar wat je te vertellen hebt.

Onderzoek via een nieuw medium

De tweede spreker van dit Inspiratiecafé was Pim Huijnen, cultuurhistoricus en universitair docent bij het departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis. Hij vertelt over investigative podcasts in zijn vakgebied Geschiedenis. Deze podcasts zijn zo opgezet dat de makers beginnen met een vraag die zij gaandeweg proberen te beantwoorden in meerdere afleveringen. “Die vraag kan zo simpel zijn als ‘wie heeft de bamischijf bedacht?’ om een onderzoekende podcast naar het koloniale verleden van Nederland te introduceren”, zegt Huijnen. Een voorbeeld van zo’n podcast is DOMCast. Samen met een groep van twaalf studenten maakte Huijnen deze podcast over de Utrechtse geschiedenis. Zij maakten DOMCast niet alleen voor maar ook samen met inwoners van Utrecht. De afleveringen werden in de loop van hun onderzoek geüpload, waardoor de luisteraars meekregen wat het inhoudt om historisch onderzoek te doen. Daarbij kregen Utrechters door deze opzet de kans om zelf mee te denken met de studenten, na het luisteren vragen te stellen en informatie te delen, en zo bij te dragen aan het onderzoek.

Een onderzoekende podcast, gemaakt door studenten, is dus niet alleen interessant voor het vakgebied (van geschiedenis) en het publiek door te laten zien hoe onderzoek wordt gedaan, maar ook voor studenten. Zij leren hun vaardigheden toe te passen in de praktijk door onder andere archiefonderzoek te doen en zij ontwikkelen nieuwe vaardigheden zoals interviewen, editen en contact leggen met hun doelgroep.

Hoe help ik studenten bij het maken van een podcast?

Huijnen geeft aan dat een aantal dingen belangrijk is als je studenten een podcast wilt laten maken als onderdeel van hun onderzoek. Allereerst heb je, zoals voor vele nieuwe initiatieven, tijd en geld nodig voor het organiseren en begeleiden van de studenten. Daarnaast heb je een voice recorder voor interviews, microfoons en een studio (beschikbaar bij het Teaching & Learning Lab) nodig. Vervolgens is het belangrijk dat studenten oefenen met interviewen, het opnemen en editen van podcast afleveringen, en storytelling. “Geef studenten een voice recorder en stuur ze op pad om mensen in het centrum van Utrecht te interviewen en zo hun interviewvaardigheden te verbeteren”, geeft Huinen als suggestie. Tot slot geeft hij de tip om lokale media te contacteren. Zij kunnen je mogelijk helpen bij het bereiken van je doelgroep. “En wacht niet op de perfecte quote, alles is interessant”.

Wil je meer weten?

• Heb je vragen over het gebruik van podcast in het onderwijs? Neem dan contact op door een mail te sturen aan cat@uu.nl.
• Wil je gebruik maken van de studio van het Teaching and Learning Lab? Stuur een mail naar teachinglearninglab@uu.nl.

Auteur: Robin Bos, masterstudent Science Education and Communication aan de Universiteit Utrecht