Good Practices
Kennisclips voor Wiskunde D Online
In dit artikel is Universitair Docent Rogier Bos aan het woord over Wiskunde D Online, een programma om het tekortvak wiskunde D in blended vorm te volgen. Hoe is dat ontstaan? Welke faciliteiten van het Teaching & Learning Lab (TLL) werden hiervoor gebruikt, en heeft hij nog tips voor docenten over het maken van kennisclips?
Waarom Wiskunde D Online?
“Wiskunde D Online is een initiatief voor scholen die geen wiskunde D zouden kunnen aanbieden, omdat het kleine leerlingaantal het vak te duur maakt. Wiskunde D Online biedt een vorm van blended onderwijs waarbij het aantal contacturen in de klas wordt teruggebracht naar één uur per week, vaak met meerdere leerjaren bij elkaar. Hierdoor wordt het voor scholen weer betaalbaar, met als gevolg dat het vak zijn herintrede maakt op de scholen. Deelname aan het programma kan tot tien leerlingen per school, per leerjaar.” Het uiteindelijke doel van Rogier – en de Stichting Wiskunde D Online – is dat de interesse voor het vak zo groeit, dat het weer op reguliere wijze gegeven kan worden en de online variant van Wiskunde D dan weer overbodig wordt. Inmiddels doen aan de online variant zo’n 650 vwo- en 50 havo-leerlingen mee.
De opzet
“Het Wiskunde D Online-onderwijs bevat een aantal componenten: (1) online video’s met instructie, animaties om leerlingen te enthousiasmeren over een onderwerp, en video’s waarin opgaven besproken worden; (2) een vrij toegankelijk methode: de Wageningse Methode voor het vwo en Math4All voor de havo; (3) een lesplanning in blokken van vier weken (4) inleveropgaven: iedere week leveren leerlingen één of twee opgaven digitaal in. Deze worden nagekeken door studentassistenten die aangesteld zijn via de vaksteunpunten van de betrokken universiteiten (voor het vwo) en via de lerarenopleidingen van twee betrokken hogescholen (voor de havo); (5) het contactuur eens per week op school. Docenten helpen leerlingen dan individueel, en sommigen bieden ook aanvullende klassikale uitleg.
Ook proeftoetsen en schoolexamens worden via Wiskunde D Online aangeboden. De docenten blijven echter verantwoordelijk voor het aanbieden van toets-gelegenheden en het nakijkwerk.”
TLL studio cruciaal voor Wiskunde D Online
“Een aanzienlijk deel van de video’s wordt opgenomen in de TLL Studio met behulp van het lightboard. De studio operator, Fridolin van der Lecq, en zijn stagiaires spelen een belangrijke rol als opnametechnici en nabewerkers. We gebruiken het lightboard om video’s over theorie te maken en video’s waarin we opgaven uitwerken. Dit werkt prettig omdat je met het lightboard, net zoals met een white- of blackboard, een prettig tempo aan kan houden. Leerlingen zien de wiskunde van onder je pen verschijnen: iets wat misschien het best als een constructieve ervaring beschreven kan worden. Doordat de docent zelf schrijft is die genoodzaakt de wiskunde ter plekke te reproduceren. Dat leidt tot een prettig, niet intimiderend, tempo voor de leerlingen.”
Wat is de meerwaarde van de TLL studio?
“Door de samenwerking met de studio-technici wordt de kwaliteit van de video hoger en word je flink veel werk uit handen genomen. Het is een professionele studio-omgeving waarin veel waarde wordt gehecht aan de kwaliteit van geluid en beeld. Je maakt materiaal waarmee je goed naar buiten kunt treden.
Het opnemen van filmpjes vind ik erg leuk en dankbaar werk om te doen. Het is dankbaar, omdat er meteen een groep leerlingen klaarstaat om je video’s te bekijken. Ook buiten Wiskunde D Online trekken sommige video’s bekijks, zoals de video’s over statistiek. Ik ben een echte docent en houd er veel van om wiskunde uit te leggen. Het aardige van een video is dat die uitleg niet voor het moment is, maar via het medium nog jaren meegaat.”
Een ware ontdekkingstocht
“Juist doordat je je uitleg vastlegt, word je veel kritischer. Als je jezelf terugziet besef je iedere keer weer dat er punten van verbetering zijn: in aanpak, opbouw, verwoording, tempo, didactiek, energie, noem maar op. Daarnaast maak ik voor Wiskunde D Online veel animaties. Dat is een ware ontdekkingstocht, waarbij ik iedere keer weer nieuwe technische mogelijkheden ontdek: met PowerPoint, met GeoGebra en met Adobe Premiere Pro. Ook hier geldt dat als je terugkijkt naar wat je gemaakt hebt, er iedere keer weer verbeterpunten te vinden zijn.”
Tips voor docenten
“Ik zou de TLL studio van harte aanbevelen aan docenten. En doe het dan niet één keer, maar plan direct een serie van tien video’s. Je moet jezelf de tijd gunnen om eraan te wennen. De eerste opnames gaan zeker niet zo goed als de latere.
Ik heb hierboven genoemd hoe de opnames kunnen bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling, maar belangrijker misschien wel is dat de leerlingen (of studenten) graag gebruikmaken van videomateriaal van hun eigen docent. Voor mijn wiskundevakken voor eerstejaars scheikunde en eerstejaars Molecular Life Sciences heb ik uitlegvideo’s gemaakt bij de concepten en procedures van die vakken. Daar heb ik veel positieve reacties op gehad. Studenten kijken een uitleg of uitgewerkt voorbeeld van het college graag nog eens terug bij het maken van het huiswerk of de voorbereiding van het tentamen.
Als je het lightboard gaat gebruiken: maak dan een bordplan. Oefen je video van tevoren op een regulier white- of blackboard. Wees energiek voor de camera en houdt het tempo erin. Spanningsbogen zijn online nog korter dan in de klas/collegezaal. Gedraag je zoals je ook voor de groep zou staan, alsof de groep achter de camera staat.”
Meer informatie
Over Rogier Bos
Rogier Bos studeerde wiskunde en is gepromoveerd in de mathematische fysica. Vervolgens werkte hij acht jaar op het Christelijk Gymnasium Utrecht als wiskundedocent. In die periode werkte hij ook bij de lerarenopleiding wiskunde van de Hogeschool Utrecht en bij U-Talent (het VO-HO netwerk van Utrecht). Inmiddels werkt hij vier jaar als universitair docent wiskundeonderwijs aan het Freudenthal Instituut. Daarnaast is hij actief in diverse activiteiten ter bevordering van het wiskundeonderwijs (Wiskunde B-dag, Erasmus+ MERIA, Erasmus+ TIME, wiskundedocentenvakblad Euclides).